Kadınlarda cinsel ilişkide ağrı (disparoni)
Cinsel ilişkide ağrı (disparoni); cinsel birleşme sırasında acı, ağrı, batma, yanma gibi rahatsızlık verici şikayetlere verilen genel isimdir. Cinsel ilişki sırasında ağrı yaşanması sanılandan çok daha yüksek oranda yaşanmasına rağmen sosyolojik ve psikolojik nedenlerden dolayı muayene sırasında sıkça saklanıyor. En sık nedeni kadın partner hazır olmadan yaşanan cinsel beraberliktir. Bu sırada yaşanan ağrı bazen dayanılmaz boyutlara kadar ulaşabilmektedir. Aktif cinsel hayatın başlangıç dönemindede ağrı yaşanması sıkça karşımıza çıkan bir diğer durumdur. Her ne olursa olsun disparoni ( cinsel ilişkide ağrı ) şikayeti mevcut ise jinekolojik bir muayene şarttır, haya kalitesi uygun bir tedavi ile çok fayda görebilir.
Ağrının yeri ve oluş şeklini tanımlamak için bazı terimler kullanırız örneğin ağrı ilk cinsel birleşmeden itibaren başladıysa “birincil disparoni”, daha sonradan ortaya çıktıysa “ikincil disparoni” deriz. Ağrı vajina girişinde ise “yüzeyel disparoni”, penisin girmesiyle derinde hissediliyorsa “derin disparoni” şeklinde adlandırırız. Bunun nedeni ağrıya sebep olabilecek etmenleri sınıflandırmak ve uygun tedavi yaklaşımında bulunmaktır. “Her Cinsel Ağrı Aynı Değildir”
Her 6-7 kadından biri yaşamları boyunca cinsel ilişki sırasında ağrı ile karşı karşıya kalır ancak bunların küçük bir kısmı tedaviye ihtiyaç duyacak düzeydedir.
İlişki esnasında ağrı neden olur?
Disparoni nedenleri incelenirken aşağıdan yukarı doğru (vajina girişinden iç genital organlara doğru) bir ayrım yapmak konunun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacaktır.
Vajina girişine bağlı nedenler:
-Kızlık zarıyla ilgili sorunlar:
Kızlık zarının yapısal olarak sert olması bu durumun en tipik örneğidir.
-Menopoza bağlı dokularda gerileme (“atrofi”) ve kuruluk:
Menopoz döneminde azalan horöomlarında etkisiyle dokular elastikiyetini kaybeder kurluk gözlenir. Buna bağlı olarak ilğişki sırasında tahriç ve ağrı sıkça karşımıza çıkar.
-Yeterince hazır olunmadan ilişkide bulunma ve buna bağlı tahriş
-Doğum kesisi (“epizyotomi”) nedbeleri:
Müdahaleli doğumlardan sonra özellikle doğum kesisi ( epizyotomi) bölgesine çok fazla dikiş atılması gerekir. İyileşme sırasında enfeksiyon gelişebilir nedbe gelişr ve bunlara bağlı ciddi ağrı oluşabilir uygun tedavi ile geçici bir sorundur.
-Enfeksiyonlar:
Aktif Herpes Simpleks enfeksiyonları (genital uçuk) hem cinsel ilişkide hem de diğer zamanlarda ağrı nedeni olabilir.
Vajinaya bağlı nedenler:
-Enfeksiyonlar:
ileri derecede bir vajina enfeksiyonu (vajinit) ilişki esnasında ağrı duyulmasına neden olabilir.
-Kitle ve tümörler:
vajinada kitle çok nadir görülür. Büyük kitleler ağrı ve beraberinde kanamaya neden olabilirler.
-Yeterince hazır olunmadan ilişkide bulunma ve buna bağlı tahriş
En sık görülen nedenlerden biridi vajinal salgıların salınmasından önce cinsel ilişkiye kadının hazırlığı bitmeden önce penisin zorlayarak içeri sokulması nedeniyle olur.
-Rektosel (vajina arka duvarı sarkması), rahim sarkması ve sistosel (vajina ön duvarı sarkması):
gerilmeye bağlı ağrı nedeni olabilirler. Bazı durumlarda cerrahi tedavi gerekebilir
-Rahim sarkması
şiddetine bağlı olarak cerrahi tedavi gerekebilir.
-Yabancı cisimlere karşı gelişen allerjik cevap:
Kondomların prezervatiflerin yapıldığı madde olan latekse karşı ciddi alerjik yanıt gelişebilmektedir. Bu durumda da yine ciddi bir ağrı ile karşı karşıya kalırız. Alternatif yöntemler hakkında mutlaka bilgilendirme yapılmalıdır.
.
-Doğumsal sebepler:
Vajinanın doğuştan dar olması veya ileri derecede kısa olması ilişki esnasında ağrı duyulmasına neden teşkil edebilmektedir.
Pelvik yapılara ait nedenler (iç genital organlara bağlı nedenler):
–Pelvik iltihabi durumlar:
pelvik enfeksiyonlar hem akut dönemde hem de iyileştikten sonraki dönemde ilişkide ağrı nedeni olabilirler.
-Endometriyozis:
endometriozis genital bölgedeki organlarda yapışıklıklara neden olan bir durumdur. Bu yapışıklıklar ilişki esnasında gerilmeye ve ağrıya neden olabilirler.
-Rahimin habis veya selim tümörleri
-Pelvis içindeki organlarda geçirilmiş enfeksiyonlara, ameliyatlara veya endometriyozise bağlı gelişen yapışıklıklar
-Geçirilmiş pelvis kırıkları
-Sindirim sistemi ve idrar yolu hastalıkları: nadiren ağrı nedeni olurlar
-İltihabi bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı-Divertikülit)
–Kabızlık
-Hemoroid (basur), fistül ve fissür gibi anüs ve rektum bölgesi hastalıkları: dışkılama esnasında ve sonrasında ağrıya neden olabilecekleri gibi yakın komşuluk nedeniyle disparoni nedeni de olabilirler.
-Uretra veya idrar torbasına ait sorunlar
Psikolojik sorunlar:
Psikolojik etmenlerin boyutuna bakacak olursak aslında %30 gibi yüksek bir yüzdeye sahiptir. Özellikle vajinusmus önemli bir sebeptir. İstemsiz vajinal kasılmalar nedeniyle penisin vajinaya girişi hiç olmamakta veya travmatik bir ağrı ile olmaktadır. Mutlaka cinsel terapist uzmanlığı olan bir kadın doğum hekimine başvurmanız gerekir.
Cinsel ilişki sırasında rahat olamama, aşırı kontrolcülük, olayın akışına bırakamama gibi durumlarda da vajinal kuruluk olur ve cinsel ilişki sırasında ağrı karşımıza çıkar.